کد مطلب:47183 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:33

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن كريم، يك نظام سالم را با چه نشانههايي به مردم معرفي ميكند؟

در پاسخ به اين پرسش چند نكته را متذكر ميشويم:

1. شايان توجه است كه هم چنان كه اصل نظام به انواعي مختلف تقسيم ميشود، نظام سالم هم از جنبههاي مختلف قابل تقسيم است، همانند نظام سالم اقتصادي، نظام سالم سياسي و امثال آن. بنابراين شايسته بود كه مورد پرسش واضحتر بيان ميگشت. به هر حال آنچه كه در اينجا مطرح ميكنيم به صورت كلّي و با رعايت اختصار است.

2. شكي نيست در اينكه اگر نظامي هدفي معقول و الهي داشته باشد، گامهايي را براي رسيدن به نظام سالم برداشته است. به همين دليل، قرآن كريم اهداف نظام جامعة سالم را چنين بيان ميدارد. براساس منطق قرآني، بايد در ابعاد سياسي و اجتماعي هدف اجراي حدود الهي (توبه، 112) و حاكميت قسط و عدل (نسأ، 135) و احساس مسئوليت همگاني در قبال حوادث اتفاقي جامعه (توبه، 112) باشد. چنانكه در ابعاد فرهنگي و علمي، هدف پايبندي به راستي و درستي به جاي تفاخر به آبأ و اموال و اولاد (حجرات، 13) و پيشرفت و رشد فنون علمي (انفال،60) و افزايش آگاهي (زمر،9) باشد. و نيز در ابعاد اقتصادي، انگيزه حذف ربا از نظام اقتصادي (بقره، 278) و اجراي عدالت در توزيع درآمد و ثروت (حشر، 7) و حاكميت اخلاق در رفتارهاي اقتصادي حاكم باشد.

3. و اين نيز روشن است كه هر نظامي، متشكل از سه عنصر اساسي به نام حاكمان، قانون و مردم است. از نظر قرآن، اگر چنانچه حاكميت روي زمين به فردي متصف به خليفة خدا بودن، صالح و عادل و... محول گشت يعني كسي كه آگاه از قوانين خدا و در ارتباط با او است يا از قوانين خدا در كتاب و عمل و سيرة پيامبر6 آگاه است يا به كتاب و سنت پيامبر6، به همراه شجاعت و درايت شناخت كافي دارد كه رهبري طبق قرآن حق چنين كساني است، نظام سالم خواهد بود و در صورت حاكم بودن ديگران، بخشي از نظام را ناسالم خواهند ساخت (محمد، 33 و نسأ، 59)

و نيز از نظر قرآن، قانون حاكم بر جامعه بايد الهي و ناشي از كتاب خدا و سنت رسولاللّهباشد و در غير اين صورت جامعه و نظام آن سالم نخواهد بود إِنِ الْحُكْمُ إِلآلِلَّه;(انعام،57) فرمان جز به دست خدا نيست. و فَاحْكُم بَيْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ اللَّه;(مائده،48) پس ميان آنان بر وفق آنچه خدا نازل كرده، حكم كن. و باز از ديدگاه قرآن كريم، مردم بايستي مؤمن، عباداللّه، ناصح و خيرخواه باشند; زيرا در صورتي كه مردم يك جامعهاي داراي اين اوصاف نباشد، نه تنها آن نظام ناسالم خواهد بود بلكه اساساً اسلامي هم نخواهد بود و از تكامل و گام برداشتن به سوي خدا باز خواهد ماند. به همين دليل، براساس آيات قرآن، نيكان جامعه وظيفه دارند كه در برابر بدان سكوت نكنند و آنها را به معروف امر كنند و از منكر نهي كنند (توبه، 112)

حاصل سخن اينكه مطابق آيات قرآن، هرگاه در جامعهاي اين سه عنصر محوري طبق مفاهيم قرآني و اسلامي جامة عمل پوشيد، آن نظام، سالم و خالي از آفتهاي مادّي خواهد بود و الاّ ناسالم خواهد بود.